بیژن جزنی، خسرو گلسرخی و یورش مرتجعان «مُد پرست» به روشنفکران مبارز.

                         

امروزه وقتی سخن از «مد» به میان می آید بی درنگ اذهان به سمت و سوی مدل لباس و جراحی های زیبایی و باشگاه های پرورش اندام کشیده می شود. اما مگر مدپرستی تنها در نوع پوشش و آراستگی ظاهری است که چهره می نماید؟ دست کم در عرصه ی اندیشه و حتی عرصه ی سیاسی ایران چنین نیست؛ حدود یک ماه گذشته تیتر نشریه ی مهرنامه توجه زیادی را به خود جلب نمود و واکنش هایی را برانگیخت : «روشن فکران تروریست»! و در کنار آن نگاره ای از بیژن جزنی خودنمایی می کرد. مسئولین نشریه که گویا با این مد جدید که به تن نشریه کرده بودند به خوبی از عهده ی جلب توجه برآمدند، اینبار جلد شماره ی بعدی نشریه را مزین به نگاره ای کاریکاتوری از کارل مارکس کردند که تفنگی نیز به دست داشت. پیشینه ی این نشریه و سردبیر آن برای جلب مشتری بر کسی که اندکی به این مسائل علاقه داشته باشد پوشیده نیست. در اینجا خیلی مهم نیست که نشریه به تیول سیدجواد جواد طباطبایی تبدیل شده برای ناسزاگویی غیرانتقادی به هر روشنفکر و مترجمی که جرات کرده اثر کلاسیکی را ترجمه کند و سپس با چند واژه ی آلمانی به خودنمایی بپردازد. چهره ی زشت این مدپرستی افراطی هنگامی توی ذوق می زند که پیشینه ی پایداری و مقاومت سردبیر آن آقای قوچانی را بگذاریم در کنار ناسزاگویی مداوم این نشریه به چپ: بسیاری بر این عقیده هستند که مجموعه مقالات «چرا نباید لائیک بود؟» تحت فشار بازجوها نگاشته شده است. مقصود دفاع از یک ایدئولوژی یا رویکرد مبارزه نیست و چه بسا خودمان هم کمتر از جماعت مدپرست «نئو خط امامی» و یا «نئو سلطنت طلب» منتقد رویکرد مبارزه ی مسلحانه و ایدئولوژی مارکسیست لنینیسم نباشیم. همان ها که در «دوران طلایی» امامشان، غرب زدگی آل احمد را که با حمایت تشکیلات خانم فرح دیبا منتشر شده بود چماق کرده بر سر روشن فکران و استادان دانشگاه می کوبیدند، امروز از قبل آن چماق کشی ها کرسی های دانشکده های علوم انسانی و اغلب نشریات را اشغال کرده سواد دست و پا شکسته ی خود از ترجمه های مغلوط اندیشمندان نئولیبرال غرب را به خورد دانشجو می دهند. البته مدپرستی تنها به این جماعت محدود نمی شود. گروه های سلطنت طلب و اصحاب نوستالوژی که اغلب سواد تاریخی خود را از چند مستند شبکه ی من و تو کسب کرده اند را باید به این جمع افزود. هویت های مجازی و سکنه ی لس آنجلس و لندن و پاریس که پس از قریب پنجاه سال هنوز یقه ی خسرو گلسرخی را رها نکرده اند که در دادگاهی گفت از اسلام به سوسیالیسم رسیدم. می توان و باید منتقد این سخن گلسرخی بود. گلسرخی در فضایی تفکر می کرد که به همراه داشتن کتاب های مارکس زندان در پی داشت. اما درباره ی کسانی که درعصر ارتباطات از استوانه ی کورش به حقوق بشر رسیده اند چه می توان گفت؟! آیا نمی توان نتیجه گرفت که محتوا همان است که بوده و تنها قالب ها، واژگان و در یک کلام «مد»ها هست که دگرگون شده اند؟